1

Фаолият тўғрисида қисқача тасниф

Тошкент вилояти, Янгийўл тумани, Кирсадак МФЙ худудида жойлашган “Бекободцемент” АЖ томонидан фаолият олиб борилаётган Янгийўл цемент майдалаш станциясини модернизация қилиш.

2

Технологик ечимлар ва фаолиятнинг жойлашуви учун муқобил вариантлар

“Бекободцемент” АЖ томонидан фаолият олиб борилаётган Янгийўл цемент майдалаш стансияси Тошкент вилояти, Янгийўл тумани, Кирсадак МФЙ худудида жойлашган.

Ушбу лойиҳа ишлаб чиқариш ҳажмини сақлаб қолиш ва шу билан бирга атроф-муҳитга ифлослантирувчи моддалар чиқиндиларини камайтириш имконини берувчи замонавий асбоб-ускуналар ва чанг ва газдан тозалаш мосламаларини ўрнатиш орқали цемент майдалаш станциясини модернизация қилишни назарда тутади.

Майдалаш станцияси “Бекободцемент” АЖнинг ижара асосида олиб борилаётган ҳудудида жойлашганлиги ва фаолият юритаётганлиги сабабли лойиҳалаштирилган модернизация ишлари 8,75 гектар майдонда жойлашган мавжуд бино ва иншоотларда амалга оширилади, шундан 3,85 гектарида қурилиш ишлари олиб борилмоқда.

Майдалаш станция ҳудудининг бурчак координаталари қуйидагича:

1, 69°2'54,04'' ШУ, 41°5'45,96'' ШК; 2, 69°3'02,00'' ШУ, 41°5'42,75'' ШК; 3, 69°3'02,78'' ШУ, 41°5'44,25'' ШК; 4, 69°3'10,24'' ШУ, 41°5'41,57'' ШК; 5, 69°3'08,83'' ШУ, 41°5'39,45'' ШК; 6, 69°3'07,94'' ШУ, 41°5'39,77'' ШК; 7, 69°3'07,69'' ШУ, 41°5'39,41'' ШК; 8, 69°3'05,58'' ШУ, 41°5'40,25'' ШК; 9, 69°3'05,82'' ШУ, 41°5'40,65'' ШК; 10, 69°3'01,47'' ШУ, 41°5'41,62'' ШК; 11, 69°3'02,77'' ШУ, 41°5'37,39'' ШК; 12, 69°3'00,12'' ШУ, 41°5'33,78'' ШК; 13, 69°3'00,98'' ШУ, 41°5'33,40'' ШК; 14, 69°2'59,90'' ШУ, 41°5'31,99'' ШК; 15, 69°2'56,58'' ШУ, 41°5'33,38'' ШК; 16, 69°2'55,50'' ШУ, 41°5'31,78'' ШК; 17, 69°2'54,21'' ШУ, 41°5'32,27'' ШК; 18, 69°2'55,75'' ШУ, 41°5'34,08'' ШК; 19, 69°2'55,22'' ШУ, 41°5'34,30'' ШК; 20, 69°2'56,04'' ШУ, 41°5'35,36'' ШК; 21, 69°2'47,00'' ШУ, 41°5'39,17'' ШК; 22, 69°2'47,63'' ШУ, 41°5'40,30'' ШК; 23, 69°2'47,11'' ШУ, 41°5'40,58'' ШК; 24, 69°2'51,73'' ШУ, 41°5'46,16'' ШК.

Шуни таъкидлаш керакки, якка тартибдаги хусусий турар-жой бинолари корхона ҳудудидан 50 м дан ортиқ масофада ва эмиссия манбаларидан 150 м дан ортиқ масофада жойлашган.

3

Атроф-муҳитнинг ҳозирги ҳолатини, ижтимоий-иқтисодий шароитларни қисқача баҳолаш

Кўриб чиқилаётган цемент майдалаш станциясининг умумий майдони 8,75 га. Йўллар, қаттиқ қопламали майдонлар 0,66 га, кўкаламзорлаштирилган майдонлар 1,48 га, ер қоплами 2,76 га, қурилаётган ерлар 3,85 га.

Корхона худуди чегарадош:

• шимоли-ғарбдан – “Eл-колол” корхонасининг кўмир омбори, сўнгра Тошкент-Самарқанд темир йўли, сўнгра турар жой массиви – Қовунчи маҳалласидаги хусусий уйлар 200 м.

• шимолий-шарқдан - кириш йўли, кейин алкоголсиз ичимликлар ишлаб чиқариш цехи ва 50 м дан ортиқ масофада алоҳида хусусий турар-жой бинолари;

• шарқдан - тараш устахонаси;

• жануби-шарқдан – “Йўл қурилиш машиналарини та’мирлаш” МЧЖ ва “Отабек ҳожи” МЧЖ (АТП), сўнг М-34 “Тошкент-Чиноз” автомобил йўли, сўнгра қишлоқ хўжалиги ерлари;

• жанубдан – собиқ терини қайта ишлаш корхонаси “СИН ЛОНГ” МЧЖ ҳудуди;

• жануби-ғарбий томондан – “Cохона Фаиз” МЧЖ ғишт заводи ва “БEЛЛУР ТEХ” МЧЖ тўқимачилик корхонаси.

Корхонадан шимолдан 1000 м га яқин масофада энг яқин йирик ер усти сув оқими Қоракўлдук канали оқади.

Маданий ўсимликлар бевосита корхона яқинида ўсмайди.

Кўриб чиқилаётган ҳудудда кесиш остида қолган дарахтлар йўқ.

ЎзР СанПИН № 00350-17 с.6.1.4 га мувофиқ цемент ишлаб чиқариш учун санитария муҳофазаси зонаси 500 м бўлиб, тўғридан-тўғри кўриб чиқилаётган ҳудудда фақат клинкер ва бошқа компонентларни майдалаш қопларга қадоқлаш ёки жўнатиш билан амалга оширилади. Тайёр клинкер Бекобод шаҳридаги “Бекободцемент” АЖ корхонасидан келтирилади.

ЎзР СанПИН Но 0350-17 п.6.1.4 га биноан цемент ва бошқа чангли қурилиш материаллари учун санитария муҳофазаси зонаси 300 м.

Янгийўл цемент майдалаш станциясини чанг ва газ тозалаш мосламалари билан жиҳозлаш бўйича кўзда тутилган чора-тадбирлар аҳоли пунктлари ҳудудида ифлослантирувчи моддалар концентрациясининг мақбул даражасини таъминлаш имконини беради.

Шундай қилиб, ушбу лойиҳанинг мақсадларидан бири параграфлар асосида ишлаб чиқаришнинг санитария муҳофазаси зонаси ҳажмини келишишдир. 1.6. ва 2.14. СанПИН ЎзР № 0350-17, "Атроф-муҳитга таъсир даражасини камайтиришга қаратилган илғор технологик ечимларни, самарали тозалаш иншоотларини жорий этиш" шарти билан.

Лойиҳанинг энг муҳим мақсади – ички бозорни сифатли қурилиш материаллари билан тўлдириш ва 80 кишини иш билан таъминлашдан иборат.

4

Салбий таъсир манбалари ва турларининг қисқача тавсифи

лойиҳани амалга ошириш натижасида атроф-муҳит бўйича;

Лойиҳа амалга оширилгандан сўнг атмосфера ҳавосига 167,15 тоннага яқин зарарли моддалар чиқарилади ва асосий ҳисса цемент чанглари (94,9%) бўлиб, уларнинг 99,99 фоизи чанг ва газ тозалаш ускуналари томонидан ушланади.

5

Атроф-муҳит ҳолати, ижтимоий-иқтисодий шароитларда юзага келиши мумкин бўлган ўзгаришларни прогнозлаш ва баҳолаш;

Корхонадан чиқадиган чиқиндилар узлуксиз бўлади, шу билан бирга, зарарли моддаларни корхонанинг четида (атрофида) Ўзбекистон Республикаси Экология нормаларида рухсат этилган меъёрлардан ортиқ концентрацияларни яратмайди.

Объектни ишлатиш жараёнида ишлаб чиқариш оқова сувлари қайтадан фойдаланилади, шунинг учун ер усти сувлари таркибида ўзгаришлар бўлмайди. Оқова сувларнинг таркибида заҳарли компонентлар мавжуд эмас. Ишлаб чиқаришнинг ишлаши ер усти сувларининг сифатига таъсир қилмайди.

          Ишлаб чиқариш модернизация қилингандан сўнг, цехнинг чиқиндилари натижасида ҳосил бўладиган ҳаводаги ифлослантирувчи моддалар концентрациясининг камайиши ҳисобига тупроқнинг ҳолати ўзгаришсиз қолади.

          Корхона ҳудудида ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш ишлари кўзда тутилган.

          Дарахтларни кесиш ёки ўсимликларни йўқ қилиш кўзда тутилмаган.

          Ишлаб чиқариш чиқиндилари (демонтаж қилинган эски асбоб-ускуналар) корхонанинг ўз эҳтиёжлари учун ишлатилади, маиший ва бошқа чиқиндиларни олиб чиқиш учун коммунал хизматлар билан шартнома тузилади.

6

Мумкин бўлган лойихадаги ва лойихадан ташқари бахтсиз ҳодисаларни прогноз қилиш ва баҳолаш;

Фавқулодда вазиятлар (ёнғинлар) электр жиҳозлари ва уларни озиқлантирувчи тизимнинг нотўғри ишлаши билан боғлиқ ҳолларда юзага келиши мумкин, хусусан:

Кабел линияларида қисқа туташув, нотўғри ишлаш ёки ортиқча юкланиш ҳолатларида моторларнинг қисқа туташуви;

Ёнғинларнинг олдини олиш учун автоматлаштирилган сигнализация тизими ва технологик қурилмаларни бошқариш учун электр занжирларини блокировка қилиш таъминланади.

Яна бир фавқулодда ҳолат чанг ва газни тозалаш ускунасининг ишламай қолиши ёки чангни тозалаш тизимларининг самарасиз ишлаши бўлиши мумкин. Бундай ҳолатларнинг олдини олиш учун чиқиндилар манбалари ва чанг ва газни тозалаш ускуналарини назорат датчиклари ва фавқулодда вазиятларда ускунани автоматик равишда ўчириш тизими билан жиҳозлаш режалаштирилган.

7

Салбий таъсирнинг олдини олиш, минималлаштириш ва (ёки) компенсация қилиш чоралари;

Атроф-муҳитга таъсирнинг салбий оқибатларини камайтириш бўйича чора-тадбирлар сифатида лойиҳада қуйидагилар кўзда тутилган:

- ҳудуддаги газ ва чангнинг ифлосланишини камайтириш учун станциянинг ташқари ҳудудида ва корхонанинг ўзида дарахт ва буталар экиш;

- фавқулодда вазиятлар хавфини камайтириш, чанг ва газ тозалаш ускуналари ҳолатини мунтазам равишда кузатиб бориш ва СГОУни ўз вақтида таъмирлаш;

- СГОУ ишламай қолганда ёки ишдан чиққанда технологик асбоб-ускуналарнинг ишлашига йўл қўймаслик;

- ишлаб чиқариш майдонидан чанг чиқишини камайтириш, хом ашёни тўкиш, сақлаш, майдалаш ва ташиш жойларини иложи борича қаттиқ қоплама билан қоплаш;

- корхонада нефт маҳсулотларининг асбоб-ускуналардан тупроққа ва ер қаърига тушишига йўл қўймаслик, ускунага ёқилғи қуйиладиган бетонланган майдоннинг яхлитлигини назорат қилиш;

- нефт маҳсулотлари ва тўхтатилган қаттиқ моддалардан тозаланган ёмғир суви коллекторини таъминлаш;

- корхона ёнғин хавфсизлиги ускуналари билан жиҳозланган бўлиши керак, яъни. ёнғинга қарши билан таъминлаш, кўпикли ва карбонат ангидридли ёнғинга қарши воситаларни ва ёқилғини ёқиш мосламалари яқинида бошқа ёнғинга қарши ускуналарни ўрнатиш;

- ишлаб чиқариш фаолияти ва ишчиларнинг ҳаёти натижасида ҳосил бўлган маиший ва саноат чиқиндилари вақти-вақти билан тўпланиб, ишлаб чиқаришга қайтарилиши, қайта ишлаш ёки полигонларга олиб чиқилиши керак.

Шу сабабли, юқорида айтилганлардан хулоса қилишимиз мумкинки, силлиқлаш сехининг технология ва меҳнат хавфсизлиги қоидаларига риоя қилган ҳолда ишлаши қайтарилмас экологик оқибатларга олиб келмайди.

Чиқиндиларни чиқариш ва оқава сувларни чиқариш манбаларида автоматлаштирилган бошқарув тизимларини ўрнатишни таʼминлаш (Ўзбекистон Республикасининг 2030-йилгача атроф-муҳитни муҳофаза қилиш концепсияси, 30.10.2019 йилдаги 5863-сон ПФ талабларидан келиб чиққан ҳолда)

8

Мумкин бўлган жиддий салбий трансчегаравий таъсирни баҳолаш

(трансчегаравий таъсирда).

Объектнинг трансчегаравий таъсири мавжуд эмас.